Giữ gìn điệu then trên quê hương mới

Đã hơn 30 năm di cư vào Đắk Lắk lập nghiệp, bà con Tày, Nùng ở xã Ea M’droh (huyện Cư M’gar) vẫn giữ gìn, gắn bó với điệu then của dân tộc.

Có dịp tham dự một buổi sinh hoạt của Câu lạc bộ (CLB) hát then đàn tính xã Ea M’droh, chúng tôi bị cuốn hút bởi những điệu then ngọt ngào hòa cùng âm thanh trầm bổng, ngân nga từ đàn tính. Không khí buổi sinh hoạt vui tươi, sôi nổi, các bà, các mẹ say sưa tập luyện, biểu diễn với tiếng đàn, lời hát.

Nhớ lại những ngày đầu thành lập CLB, bà Chu Thị Xèn (65 tuổi, Chủ nhiệm CLB) chia sẻ, những năm 1990, bà con người Tày, Nùng từ quê hương Cao Bằng, Lạng Sơn đến xã Ea M’droh lập nghiệp. Dù gánh nặng “cơm áo gạo tiền” đè trên vai, nhưng nỗi nhớ quê hương vẫn không ngừng nguôi ngoai trong lòng mỗi người. Ban đầu, mọi người hát cho vơi nỗi nhớ quê hương, hát trên nương rẫy để xua tan mệt mỏi. Dần dần, họ kết nối lại, tổ chức sinh hoạt văn nghệ cùng nhau, đến năm 2012 thì chính thức thành lập CLB, lấy tên là CLB hát then đàn tính xã Ea M’droh và đi vào hoạt động quy củ.

Một buổi sinh hoạt của CLB hát then đàn tính xã Ea M’droh (huyện Cư M'gar).

Từ 8 thành viên lúc mới thành lập, qua quá trình sinh hoạt đã thu hút thêm nhiều người tham gia, hiện CLB có hơn 20 thành viên chính thức độ tuổi từ 15 - 80 tuổi, tham gia sinh hoạt đều đặn vào ngày chủ nhật cuối tháng. Cụ Hoàng Thị Bỏng (80 tuổi, thôn Hợp Hòa), thành viên lớn tuổi nhất CLB tâm sự: “Hát then là linh hồn trong đời sống văn hóa của người Tày, Nùng. Hát then có giai điệu lúc trầm, lúc bổng, khi trang nghiêm, khi rộn ràng. Thật mừng vì dù xa quê nhưng tôi cùng bà con nơi đây vẫn được nghe và hát điệu then của dân tộc, cảm giác như được sống lại những ngày ở quê hương. Tham gia CLB khiến mọi người cảm thấy vui vẻ, yêu đời, cuộc sống trở nên thoải mái hơn, có thêm niềm vui lúc tuổi về già.

Ngoài sinh hoạt định kỳ, CLB còn tham gia giao lưu, biểu diễn ở những ngày lễ, sự kiện quan trọng của địa phương, tham dự và đoạt giải tại nhiều hội thi các cấp như: Hội diễn văn nghệ quần chúng, Hội thi tiếng hát người cao tuổi, Tiếng hát cựu chiến binh... Đó là sự ghi nhận, động viên cho những cố gắng gìn giữ văn hóa hát then, đàn tính của các thành viên trong CLB. Mọi người coi điệu hát then là một món ăn tinh thần không thể thiếu, bên cạnh tập luyện những bài hát về Đảng, Bác Hồ, về quê hương Cao Bằng, Lạng Sơn nhiều thành viên còn sáng tác một số ca khúc mới ca ngợi đất nước, về mảnh đất mình đang sinh sống như: Tiếng hát Cư M’gar, Hội then Tây Nguyên, Đắk Lắk quê em, Gặp nhau ngày hội… Hay như trong đợt dịch Covid-19 vừa qua, CLB còn sáng tác và tập luyện những bài hát nhằm tuyên truyền, cổ vũ tinh thần phòng, chống dịch bệnh như: Người chiến sĩ công an, Tấm lòng y bác sĩ…

Chị Chung Thị Thủy (giữa) được hướng dẫn cách đánh đàn tính.

Đặc biệt, CLB khuyến khích và ưu tiên truyền dạy hát then, đàn tính cho những ai đam mê, đặc biệt là lớp trẻ trên địa bàn. Nhiều thành viên CLB trở thành giáo viên không chuyên giúp các bạn trẻ có cơ hội tìm hiểu, trải nghiệm với loại hình văn hóa đặc biệt của dân tộc. Đơn cử như thành viên Trần Thị Thu Hà (thôn Đồng Cao) ngoài tham gia sinh hoạt tại CLB, bà còn dạy cho con cháu đàn hát. Đến nay, gia đình bà có ba thế hệ đều yêu thích và biết hát then, đánh đàn tính. Sau một ngày lao động vất vả hay những lúc rảnh rỗi, các thành viên trong gia đình bà quây quần giao lưu đàn hát với nhau, không khí trong nhà lúc nào cũng vui vẻ, tràn ngập tiếng cười. Chị Chung Thị Thủy (26 tuổi), cháu bà Hà trò chuyện: ngày trước thấy các bà, các mẹ đi sinh hoạt ở CLB nên chị xin đi theo để xem, sau vài lần tham gia, chị đã say mê điệu then của dân tộc nên nhờ bà dạy hát then, đàn tính. Nhờ đó chị thuộc nhiều điệu then và trở thành thành viên chính thức của CLB.

Không chỉ là nơi gặp gỡ, sinh hoạt văn nghệ, CLB hát then đàn tính xã Ea M’droh còn là nơi để mọi người chia sẻ những tâm tư, tình cảm, kinh nghiệm lao động, buồn vui trong cuộc sống. Qua đó góp phần làm lành mạnh đời sống văn hóa tinh thần của bà con nơi đây, giúp mọi người sống vui, sống khỏe, gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mình.