Ứng xử với nghệ sĩ: Đừng làm xấu xí bức tranh ứng xử trong môi trường văn hóa

Những ngày qua, câu chuyện về phát ngôn của người đứng đầu Hãng phim truyện Việt Nam (nay là Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Phim truyện Việt Nam) đối với văn nghệ sĩ đã khiến dư luận bức xúc và tốn không ít giấy mực báo giới.

Trước những phát ngôn này, Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch - Huỳnh Vĩnh Ái đã nêu quan điểm: theo cá nhân tôi, việc ông Thủy Nguyên có những lời lẽ không hay mang tính xúc phạm tới các nghệ sĩ là điều không nên. Tôi không đồng ý trước những phát ngôn đó của ông Thủy Nguyên.

Trước đó, với tính chất quan trọng của sự việc, đích thân Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện đã phải làm việc với lãnh đạo Công ty Hãng phim Truyện Việt Nam cùng ban cố vấn, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện đã nhắc nhở ông Thủy Nguyên, cách thức làm việc giữa ban lãnh đạo với các cán bộ, nhân viên, các nghệ sĩ cần linh hoạt, không được cứng nhắc, làm sao cho nhẹ nhàng mà không nên thiếu tôn trọng các nghệ sĩ".

Còn tại cuộc họp báo thường kỳ quý III năm 2017 của Bộ VHTTDL, trả lời xung quanh phát ngôn của người đứng đầu Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Phim truyện Việt Nam thời gian qua khiến dư luận cũng như giới văn nghệ sĩ bức xúc, ông Nguyễn Thái Bình, Chánh Văn phòng, Người phát ngôn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: “Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thông qua đại diện phần vốn nhà nước tại Hãng đề nghị ban lãnh đạo công ty quan tâm hơn nữa đến tâm tư nguyện vọng, tình cảm của nghệ sỹ, điều chỉnh phát ngôn cho phù hợp tránh gây bức xúc cho cán bộ công nhân viên và văn nghệ sĩ. Như vừa rồi có phát ngôn không phù hợp lắm với thuần phong mỹ tục, trong ứng xử giữa con người với con người”…

Hãng phim có bề dày hơn 60 năm qua, từng là nơi gắn bó của biết bao thế hệ văn nghệ sĩ, là nơi ra đời của nhiều bộ phim nổi tiếng, trong đó không thể không kể tới công sức đóng góp của các nghệ sĩ. Thực tế, nhiều năm qua các nghệ sĩ của hãng phim cũng  được công chúng yêu mến, có sức ảnh hưởng không nhỏ tới công chúng. Những vai diễn chân thực, sống động, nhân văn đã đánh thức điều sâu kín và đẹp đẽ trong tâm hồn công chúng để gieo vào họ niềm tin cuộc sống. Vì vậy, cho dù khi trở về với cuộc sống đời thường hay trên màn ảnh thì dường như mọi hành động, lời nói của nghệ sĩ vẫn được công chúng chú ý và dõi theo.

Trong một môi trường văn hóa, nghệ thuật, những lời nói xúc phạm nghệ sĩ là điều không nên có. Nó đã làm xấu xí bức tranh ứng xử, đã làm méo mó cái tình nghệ sĩ… sự tổn thương của nghệ sĩ không chỉ với người trong cuộc mà còn đến cả công chúng, và dễ dàng đẩy sự việc theo nhiều hướng khác.

Chỉ khi nghệ thuật vì công chúng, còn công chúng thì nghệ thuật mới tồn tại. Ngược lại, nếu một ngày nào đó, những câu chuyện của nghệ sĩ nằm ngoài tất cả sự quan tâm và niềm tin của công chúng thì chẳng khác nào đó là dấu hiệu của một dấu chấm.

Văn nghệ sĩ là những người lao động nghệ thuật với đặc thù riêng. Họ cũng là người rất nhạy cảm trong ứng xử. Ứng xử có thể làm họ trở nên thăng hoa trong nghệ thuật, nhưng có khi cũng chỉ vì ứng xử khiến họ chai sạn cảm xúc. Mà sự thăng hoa được ví như chiếc chìa khóa vạn năng của nghệ thuật.

Ai cũng biết “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Bất kỳ sự thay đổi nào giữa cái mới và cũ cũng dễ nảy sinh những mâu thuẫn. Vì vậy, cũng cần phải có những cách thức khéo léo, tinh tế, thậm chí nghệ thuật để dung hòa, thích nghi cái mới và cái cũ.

Đặt vào bối cảnh hôm nay, việc Hãng phim phải cổ phần hóa để thích nghi trong điều kiện mới là cần thiết. Quá khứ với những mốc son đã đi qua là điều bất di bất dịch. Nhưng quá khứ mãi là quá khứ, vẫn cứ nằm im đó mà hiện tại và tương lai không thể trông chờ nó cựa quậy như một phép màu thần kỳ. Cần phải viết tiếp, đi tiếp những chặng đường phía trước, tạo nên những mốc son khác. Bởi vậy, hơn lúc nào hết, cả hai bên – Ban lãnh đạo mới và những người nghệ sĩ cần phải ngồi lại với nhau, lắng nghe nhau, thấu hiểu nhau để cùng vì cái chung: xây dựng và phát triển Hãng phim.