Thúc đẩy “xuất khẩu tại chỗ”

Lượng khách đến từ các thị trường trọng điểm tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, trong đó khách đến từ châu Á tăng 32,6% so với cùng kỳ năm trước, khách đến từ châu Âu cũng tăng khoảng 17%, nhiều nhất là khách đến từ Liên bang Nga, tăng 34,8%. Ước tính hai năm qua, lượng khách quốc tế đều tăng gần 30%, là mức tăng cao nhất được duy trì từ trước đến nay.

Những số liệu tăng trưởng lượng khách quốc tế thể hiện một phần sự phục hồi và phát triển của du lịch Việt Nam trong những năm gần đây, đóng góp quan trọng vào nguồn thu ngoại tệ của đất nước. Với tổng doanh thu trong cả năm nay đạt khoảng 23 tỷ USD, trong đó có phần thu quan trọng từ khách quốc tế, du lịch đã đóng góp ước tính khoảng 7% GDP của cả nước. Đây là con số không nhỏ, nhưng chưa thật sự tương xứng tiềm năng và còn khá khiêm tốn, bởi có một nghịch lý là tuy lượng khách đến nước ta tăng mạnh, song mức chi tiêu chưa cao, thậm chí có xu hướng giảm và số ngày lưu trú chưa nhiều như ở nhiều nước trong khu vực.

Theo một điều tra mới đây từ các thị trường khách đến, chi tiêu trung bình của mỗi khách du lịch quốc tế đến Việt Nam chỉ đạt khoảng 943,8 USD trong cả chuyến. Tiêu biểu cho sự tăng trưởng về doanh thu không tương xứng với lượng khách đến là thị trường khách Trung Quốc. Lượng khách đông nhất, song khách du lịch Trung Quốc chi tiêu chỉ khoảng 638 USD/khách. Chi tiêu của khách quốc tế chủ yếu ở phần thu lưu trú nghỉ qua đêm, còn mức chi tiêu tham quan, mua sắm rất thấp, bình quân trong ngày tham quan của khách chỉ khoảng 126 USD/ngày.

Nghịch lý nêu trên có nhiều nguyên nhân, từ việc thiếu những giải pháp kích cầu du lịch thiết thực, hấp dẫn mang tầm quốc gia và địa phương để thu hút, thúc đẩy khách chi tiêu; cho đến những yếu kém như hệ thống dịch vụ chưa đa dạng, thiếu sản phẩm du lịch đủ sức hấp dẫn. Chúng ta chưa có sự phối hợp thống nhất giữa các ngành du lịch, thương mại và tài chính để tạo ra những cơ chế và hoạt động khuyến khích khách mua sắm, tiêu tiền, nâng cao mức chi tiêu. Việc tăng sức mua sắm hàng hóa, bao gồm cả hàng thủ công, mỹ nghệ và hàng hiệu, tiêu tiền vào những dịch vụ như chăm sóc sức khỏe, vui chơi, giải trí, chính là gia tăng sức hấp dẫn và hiệu quả kinh doanh du lịch.

Làm tốt khâu này được xem là một yếu tố kích cầu du lịch, tạo sức cạnh tranh cho điểm đến trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa như hiện nay. Đặc biệt, cần hoàn thiện và tận dụng chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng cho khách quốc tế nhằm thu hút họ đến Việt Nam và tăng chi tiêu mua sắm hàng hóa. Tuy nhiên, thời gian qua, chúng ta đã làm chưa tốt điều này khi số lượng doanh nghiệp tham gia chương trình hoàn thuế còn ít, kết quả hoàn thuế cho khách chưa cao, chưa thật sự hấp dẫn du khách.

Để tăng mức chi trong sử dụng dịch vụ, sản phẩm, mua sắm hàng hóa, rút ngắn khoảng cách với mức chi cho cơ sở lưu trú qua đêm, bên cạnh nâng cao sức cạnh tranh về giá cả, chất lượng sản phẩm, xây dựng môi trường kinh doanh và hoạt động du lịch an toàn, lành mạnh, một khâu quan trọng nữa là cần tăng cường quảng bá, xúc tiến giới thiệu dịch vụ, sản phẩm và cả các cơ chế, chính sách ưu đãi, khuyến mại rộng rãi qua các kênh đến với khách quốc tế; mở rộng hệ thống cửa hàng bán hàng được hoàn thuế giá trị gia tăng... Thực hiện đồng bộ những giải pháp với sự tham gia của các ngành liên quan, nâng cao được mức chi tiêu của khách tăng cùng số lượng khách đến, tức là chúng ta đã làm tốt việc “xuất khẩu tại chỗ” hàng hóa và dịch vụ, thu ngoại tệ, thúc đẩy các ngành sản xuất, kinh doanh phát triển, góp phần đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.

TRỊNH MAI ANH