Tháng Ba mùa lễ hội

Những câu ca “Tháng Ba, rừng Tây Nguyên hoa thắm đỏ/ Làng buôn vang tiếng chiêng múa hát…” được xem là nhìn nhận rất truyền thống và xác thực về cuộc sống văn hóa lễ hội của đồng bào Tây Nguyên…

Sôi động sắc màu

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) tỉnh Đắk Lắk thông tin, tháng 3/2025 sẽ là một thời đoạn đặc sắc của các lễ hội địa phương, kết nối theo trục chính sự kiện, từ kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Buôn Ma Thuột đến Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9.

Dự tính sẽ có 34 tour du lịch văn hóa đặc sắc diễn ra trên toàn địa bàn tỉnh, trong đó hầu hết là các chương trình được xây dựng từ các cơ sở địa phương, gắn với văn hóa truyền thống bản địa của các dân tộc anh em Tây Nguyên.

Đơn cử như sự kiện chèo thuyền vượt thác, “chinh phục” sông Sêrêpốk; đua thuyền độc mộc trên hồ Lắk; dự lễ hội, đi xem voi cùng nài voi người M'nông; khám phá Buôn Đôn - vùng đất huyền thoại…

Ông Lại Đức Đại, Phó Giám đốc Sở VHTT&DL chia sẻ, những sự kiện, hoạt động tổ chức đều dựa vào thực tế lễ hội mùa xuân của đồng bào các dân tộc bản địa. Trong lịch sử khai phá Tây Nguyên, tháng Ba luôn là thời điểm có nhiều âm hưởng văn hóa, khi núi rừng thực sự vào xuân, các buôn làng đều bắt đầu mùa sản xuất mới. Các lễ hội được tổ chức mang theo ước vọng năm mới nhiều kết quả tốt hơn, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, làm ra nhiều của cải hơn. Hội voi Buôn Đôn sẽ chọn ra những thớt voi mạnh nhất, tìm được những nài voi tài tình dũng cảm. Hội đua thuyền hồ Lắk sẽ khơi gợi hình ảnh hùng tráng của những chàng trai đất đỏ, hiên ngang giữa trời đất… Tái hiện những hoạt động ấy còn là biểu hiện sức mạnh đoàn kết và nỗ lực của cộng đồng, cùng nhau kiến tạo quê hương giàu đẹp, ngày càng có nhiều sắc thái huy hoàng…

Đặc biệt, năm 2025 này đánh dấu thêm những nỗ lực của ngành văn hóa du lịch địa phương khi đã vận động các đơn vị lữ hành thiết kế các tour trải nghiệm chuyên đề về cà phê, mang lại những trải nghiệm độc đáo cho du khách gần xa về loại nông sản đặc trưng Tây Nguyên. Theo đó, sẽ có các chương trình trải nghiệm tìm hiểu văn hóa cà phê, nắm bắt quy trình trồng, chế biến cà phê, ca cao theo các quy trình từ thô sơ đến hiện đại. Đồng hành những tour trải nghiệm này chính là hoạt động sinh hoạt văn hóa của người dân bản địa, cùng chăm sóc cà phê, trẩy hoa… và bên nhau ca hát ngợi ca cuộc sống.

Xây dựng được những hoạch định văn hóa

Ông Trần Hồng Tiến, Giám đốc Sở VHTT&DL Đắk Lắk nhìn nhận, những hoạt động lễ hội tháng Ba mùa xuân vì thế luôn là món quà quý mà người dân địa phương muốn sẻ chia, giới thiệu với khách đến thăm. Những năm qua, các lễ hội tái hiện phong tục, tập quán truyền thống, nhất là các lễ hội văn hóa truyền thống của các dân tộc đã luôn được duy trì đều đặn với tinh thần đó.

Hạn chế của các lễ hội này là thường có quy mô nhỏ, chủ yếu do các cấp cơ sở tổ chức, thậm chí còn mang tính tự phát. Do đó, phần lớn lễ hội đều giới hạn phạm vi lan tỏa, chưa được tổ chức chuyên nghiệp, chưa thật sự nâng cao được vị thế, giá trị, nhất là những nội dung văn hóa có chiều sâu và chưa thật sự trở thành những sản phẩm văn hóa tiêu biểu, sản phẩm du lịch một cách đặc sắc, tôn vinh xứng đáng những giá trị văn hóa tinh thần.

“Chúng tôi cho rằng, để phát triển định hướng du lịch kết hợp văn hóa hiện nay, để các lễ hội tăng sức hấp dẫn, nâng cao hiệu quả trong tổ chức, cần có sự chỉ đạo, vào cuộc đồng bộ của các cấp ủy, chính quyền. Ngành văn hoá, du lịch xác định, các lễ hội vừa là những hoạt động góp phần giữ gìn, tôn vinh bản sắc văn hóa truyền thống, vừa phải là những sản phẩm du lịch, hấp dẫn, thu hút du khách tìm đến”, ông Trần Hồng Tiến chia sẻ. Theo góc nhìn này, ông Tiến cho biết đang cùng các cấp quản lý văn hóa, du lịch tham khảo, nghiên cứu, xây dựng và ứng dụng ngay những giải pháp, kế hoạch nâng tầm các lễ hội hơn nữa. Ngành văn hóa sẽ chú ý tăng cường công tác truyền thông, chia sẻ thông tin, tổ chức huy động xã hội hóa có quy mô lớn một cách chuyên nghiệp hơn và cố gắng tổ chức thường xuyên, định kỳ các hoạt động lễ hội. Mỗi cơ sở, địa phương cần căn cứ vào thế mạnh của mình để lựa chọn những lễ hội đặc sắc nhất, cùng tập trung đầu tư, tổ chức với định hướng “mỗi địa phương có một sản phẩm du lịch gắn với lễ hội văn hóa truyền thống bản địa”.

Ông Trần Hồng Tiến phân tích: Lợi thế tất yếu của Đắk Lắk, Tây Nguyên, chính là có một nền văn hóa hàng trăm năm, ẩn giấu trong lịch sử phát triển đã qua đang tồn tại hiển nhiên trong từng mảnh rừng, góc bếp. Con người Tây Nguyên đầy kiêu hãnh, dũng cảm, tự nhiên, không có lý do gì không mạnh dạn tự giới thiệu, bước ra bên ngoài và làm tỏa sáng những giá trị văn hóa nhân văn, bản địa của mình. Xây dựng được những hoạch định văn hóa, những hoạt động lễ hội liên kết thường niên, gắn kết các giá trị truyền thống đặc sắc với các chất liệu cuộc sống, cập nhật những tinh tế, hợp lý từ hiện đại, văn minh sẽ tạo nên những sản phẩm du lịch gắn với văn hóa đặc trưng, riêng có và thu hút…